مصائب فاطمي، در ميراث علمي ابن قولويه قمي (متوفّاي 367 هجري)

درباره کتاب «کامل الزيارات»

کتاب «کامل الزيارات» تنها يادگار بر جاي مانده از محدث والامقام، جناب ابن قولويه قمي از مفاخر متقدمين علماي برجسته شيعه در حديث مي باشد. اين کتاب شريف که در اواسط سده چهارم هجري به رشته تحرير در آمده است، احاديث مربوط به زيارت اهل بيت عليهم السلام را با اسناد معتبر، در خود گنجانده است. کتاب «کامل الزيارات» : که در آثار بزرگان اماميه، از آن با نامهاي «جامع الزيارات» ، «کتاب الزيارات» و «کامل الزيارة» ياد شده است، در زمره معتبرترين کتابهاي روايي شيعه قرار دارد و از جمله منابع و مآخذي است که در صحت و اعتبار روايات مندرج در آن، ترديدي راه ندارد.

ابن قولويه، در اين زمينه، در آغاز کتابش چنين مي نگارد:

… لکن ما وقع لنا من جهه الثقات من أصحابنا رحمهم الله و لا أخرجت فيه حديثا روي عن الشذاذ من الرجال يؤثر ذلک عنهم عليهم السلام المذکورين غير المعروفين بالروايه؛ المشهورين بالحديث و العلم … (1)

… ولي [من فقط] آنچه از طرف اصحاب [و هم مذهبان] بسيار مورد اطمينان و اعتمادمان که خدا رحمتشان کند به ما رسيده [نقل کرده ام ] و در اين [کتاب، حتي] يک حديث را هم که از طريق افراد شاذ، از ائمه عليهم السلام روايت شده، نقل نکرده ام؛ کساني که در نقل روايت غير معروف بوده و در حديث و دانش [ آن]، مشهور نيستند … (2)

اشاره

در اين نوشتار، نخست درباره ابن قولويه قمي، مطالبي را به اختصار خواهيم آورد. سپس، روايت حاکي از مصائب حضرت زهرا عليهاالسلام و به قتل رسيدن حضرت محسن عليه السلام مندرج در باب «نوادر الزيارات» (3)

اقتباس از مباحث استاد